YENİ GELECEK KARDEŞE HAZIRLIK
Annesinin hamileliği çocuk için, bir sürü değişimin yaşandığı bir dönemdir. Çocuk bu büyük haberi nasıl karşılayacağını çoğu zaman bilemez. Çocuğa kardeşi olacağı söylenirken heyecanlı ve mutlu bir ses tonu kullanılmalı, çocuğun bu durumu mutluluk ve gurur kaynağı olarak algılaması sağlanmalıdır. Aynı zamanda çocuğun aklına takılan ve merak ettiği bir sürü şey olacaktır. Hamilelikle ilgili basit açıklamalar yapılarak çocuğun, merakı giderilmelidir. Örneğin; bebeğin hemen geleceğini düşünebileceği için, çocuğa, 9 ay süre beklemeleri gerektiği ile ilgili bilgi verilmelidir
Annenin, daha çabuk yorulmaya başlaması nedeniyle ya da kendini çok fazla zorlamak istememesinden dolayı, çocuğuyla daha az oyun oynamaya başlaması veya hiç oynamak istememesi durumu, çocukta "kardeşi" ile ilgili olumsuz bir algı geliştirebilir. Çocuk, doğacak kardeşinin, annesini, hasta ve güçsüz yaptığını düşünebilir. Bu olumsuz algının yerleşmemesi için anne-babanın çocuğunu, hamileliğin en erken dönemlerinden itibaren bu durumlara karşı hazırlaması gerekmektedir. Bu durumların yaşanabileceği, normal ve geçici olduğu çocuğa çok iyi anlatılmalıdır. Ayrıca; baba, çocuk ile yeterli düzeyde zaman geçirir, çocuğuna gerekli desteği verirse, çocuk, yeni duruma daha kolay uyum sağlayacak, annesinin aktif katılımının sağlanamadığı durumlardan da çok fazla etkilenmeyecektir.
Anne ileriki aylarda karnı büyüdükçe, karnını çocuğuna elleterek, kardeşinin hareketlerini ona hissettirirse, çocuğun kardeşi ile sıcak bir bağ kurması sağlanmış olur. Çocuk, annesi aracılığıyla kardeşini sevip, onunla konuşabilir. Çocuk, doktor kontrollerine götürülerek, ultrason görüntüleri yardımı ile de erken dönemde kardeşi ile tanıştırılabilir.
Kardeşinin doğumu sonrası yaşanacaklar anlatılarak, çocuk, olacaklara hazırlanmalıdır. Yeni doğan bebeğin anne bakımına çok ihtiyaç duyacağı, emzirilerek süt ile besleneceği, altının değiştirileceği gibi durumlar anlatılmalıdır. Çocuğun, bebekli bir aileyi ve bebeğin ihtiyaçlarının karşılanmasını gözlemleme olanağı olması faydalıdır. Hamilelik döneminde küçük bebekli ailelere misafirliğe gidebilirsiniz. Çocuğa, bebek doğduktan sonra bebeğin ihtiyaçlarının giderilmesi sürecinde, yardımının çok önemli olacağı, ağabey-abla olarak onun yardımı olmadan bu işlerin başarılamayacağı anlatılmalıdır.
Doğumun hemen ardından ilk hastane ziyaretine gelmeden önce çocuk, yakınları tarafından, annesini nasıl bir manzarada (yorgun ve solgun görünebileceği, ağızdan yemek yiyemediği için kolundan serum ile besleneceği vb.) göreceği ile ilgili iyi hazırlanmalıdır. Yine bu durum anlatıldıktan sonra, bu durumun normal ve geçici olduğu iyi vurgulanmalıdır.
Çocuk, hayatı boyunca dikkatlerin odağında iken, bir anda yeni gelen bebeğin sonu gelmez ihtiyaçları nedeniyle anne-babanın onun için seferber olduğunu görünce, kendisinin gözden düştüğünü düşünür. Anne-babanın ilgisini ilk kez başka biri ile paylaşmak zorunda kalan çocuğun kardeşini kıskanması çok normal ve beklenir bir durumdur. Bu noktada büyük çocuğa, bebeğin anne-baba bakımı olmadan yaşayamayacağı ve anne-babanın yardımına muhtaç olduğu çok iyi anlatılmalıdır. Çocuğa kendisinin de bebekken böyle
olduğu, kardeşine benzediği gibi hikayeler anlatıldığında çocuk, bebeğin ihtiyaçlarını daha kolay kabullenebilir. Çocuğa bebeğin ihtiyaçlarının giderilmesi sürecinde küçük sorumluluklar verilirse, çocuk, sürece
dahil edilmiş olur. Böylece çocuk, ağabey-abla rolüne ısınarak kendisini önemli hissetmeye başlar ve anne-baba ilgisinin bebek üzerinde olduğu durumları daha kolay kabullenir. Yine de aile bireylerinin büyük çocuğun önünde bebeği, abartılı şekilde sevmekten kaçınması gereklidir. Ayrıca evde, anne bebek ile meşgul olduğunda, babanın büyük çocuk ile ilgilenmesi şeklinde düzenlemeler yapılması şarttır.
Kardeşi doğduktan sonra, çocuğa, evde annesini bebekle yalnız bırakarak, okula gitmek zor gelecektir. Anne-babanın bu duruma hazırlıklı olması ve çocuğun okula gitmesi gerektiği konusunda kararlı bir tutum sergilemesi gereklidir. Aksi durumda, çocuk ciddi biçimde okuldan uzaklaşacak ve okula yeniden uyum sağlamada çok büyük zorluk yaşayacaktır. Ayrıca, kardeşin doğumu ile çocuğun okula başlaması yakın zamanlı olduğunda, çocuk, kardeşi geldiği ve artık kendisine gerek olmadığı için, ailesinin onu okula gönderdiğini düşünebilir. Bu durumda da çocuk okula ilişkin çok olumsuz bir tutum geliştirecek ve asla okula gitmek istemeyecektir. Bu nedenle okula başlama ve kardeşin doğumu gibi çocuk için çok önemli iki olayın birbiri ile çok yakın tarihli olmaması sağlanmalıdır.
Son bir husus olarak; çocuğun iyi davranışları nedeniyle ağabeylik-ablalığa vurgu yapılması yararlıdır fakat çocuğun olumsuz davranışlarının ağabeylik-ablalıkla ilişkilendirilmemesi gereklidir. Örneğin çocuğa, "artık abla oldun yaramazlık yapmamalısın" gibi ifadeler kullanılmamalıdır. Kardeşi olduğu için, çocuğun artık daha olgun davranmaya başlaması beklenmemeli ve hala onun da bir çocuk olduğu unutulmamalıdır. Abla-ağabey olarak kardeşi ile ilgilendiği zamanlarda çocuk, övülmelidir. Övgü gördüğünde çocuğun kardeşi ile ilgilenme davranışı pekişecek ve çocuk bu tarz davranışlarını sıklaştıracaktır.
